KLARNET

Klarnet

Alman klarnetleri

Klarnet (klarinet ya da gırnata), sert ve dayanıklı ağaçlardan çoğu zaman de abanoz ağacından meydana getirilen üflemeli bir çalgı türüdür. Bir çeşit sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır.

İçindekiler

1 tanımı

2 Klarnetin tarihçesi

3 Klarnet türleri

4 Ses genişliği

4.1 Klarinetin tınlama yerleri4.2 Teknik özellikleri

5 Orkestradaki önemi

6 Ünlü Klarnetçiler

Klarnetler, beş parçanın birleşmesinden doğar, bunlar:

Ağızlık (Bek)

Fıçı (Barel)

Üst beden

Alt gövde

Kalak (Pavillon da denir)

Klarinetin gövdesi silindir biçimindedir. Kalak bölümü ise obuanın kalağına oranla daha geniştir. Dikkatlice yontulup biçimlendirilen bu kamış parçası, ağızlık üzerine takılır. Çalıcının nefesi ile titreşime geçirilen kamış, boru içindeki havayı titreşime geçirerek ses elde edilmesini sağlar. Çalıcının sol eli yukarıda, sağ eli ise aşağıda olmak üzere az bir eğimle yere doğru tutulur.

Flüt ve obuada olduğu benzer biçimde, klarnetin gövdesinde de ses deliklerini açmaya ve kapatmaya yarayan metal bir mekanizma vardır. 1840 sıralarında "Boehm sistemi" flüte uygulandıktan sonra, Paris konservatuvarı öğretim üyesi ve klarnetçi Klosé, bu sistemin klarnete de uygun bulunduğunu görmüş ve Boehm sistemi klarnete uygulanmıştır. Daha sonrasında farklı zamanlarda farklı kişiler tarafınca kaynağı değiştir]

Klarnet zamanı 19. Yüzyılda Chalumeau (Şalümo) adıyla orkestralarda icra edilen bu nefesli saz klarnetin atasıydı. Fransızcadan gelen bu isim nefesli sazların genel adıydı. Aynı yüzyılda Denner adlı çalgı yapım ustası Şalümo’yu geliştirerek bugünkü sisteme doğru ilk adımı atmıştır. 18. Yüzyılda keşfedilen enstrümanın orkestraya dâhil edilmesi 1750 yılında olmuştur. 1800’lü yıllarda klarnetin oda orkestralarında yaygınlaşmasında Mozart’ın rolünün büyük olduğu bilinmektedir. 1812’de Paris Konservatuarı’nda öğretim üyesi olan Ivan Müler klarnete farklı mekanikler ekledi. Müller’in 13 tuşlu hale getirdiği enstrüman Denner’in sistemine gore daha karmaşıktı. 1840 senesinde ses sistemleri için metal tuş mekanizması flüt ve obua’da olduğu gibi klarnette de kullanılmıştır. Paris Konservatuarı Klarnet bölümü öğretim üyesi Klose Boehm Sistemini klarnete uyguladıktan sonrasında 1860 yılına kadar enstrüman üzerinde mekanik gelişmeler devam etti. 1900- 1925 yılları içinde klarnet artık radyo ve stüdyo kayıtlarında önemli yer tutmaya başladı. Perde sistemlerinin esas amacı akustiğin daha kaliteli elde edilmesi yönünde idi. Şalümo ile 1600’lerde 1,5 oktav ses genişliğiyle yola çıkan klarnet Mozart’ın konçerto ve Quintetlerinde yumuşak ve koyu sesiyle klasik, caz ve pop orkestralarının olmazsa olmaz kaynağı değiştir]

Klarnetlerin Çok kalabalık bir ailesi vardır.Buna benzer birçok türden oluşur..

Mi bemol ufak klarnet (yazılan notanın minik üçlü ince sesini duyurur)

Re ufak klarnet * Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)

Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)

La klarnet (yazılan notanın küçük üçlü kalın sesini duyurur)

Basset horn (Fa) (Yazılan notanın tam beşli kalın sesini duyurur)

Mibemol alto klarnet (yazılı notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)

Si bemol bas klarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)

La bas klarnet (yazılı notanın 1 oktav ve minik üçlü kalın sesini duyurur)

Si bemol kontrabas klarnet (yazılı sesin 2 oktav ve büyük ikili kalın sesini duyurur)

Bu çalgıların tümünün çalınışı aynıdır. Bir tanesinin iyi çalmayı öğrenen, çok kısa bir alışma devresinden sonrasında, herhangi bir ötekini çalabilir. Yalnızca dört tanesi sürekli orkestrada kullanılır.

Mi bemol ufak klarnet

Si bemol klarnet

La klarnet

Si bemol bas klarnet

Bu dört çidraknın da dördü birden her yapıtta kullanılmaz. Genellikle besteciler iki si bemol klarinet kullanırlar. Üçlü orkestra kuruluşu ise, bunlara bir de bas klarinet eklenir. Daha büyük orkestralarda mi bemol klarinet ve bir si bemol klarinet daha eklenebilir.

La klarinet Si bemol klarinete çok yakın bir çidrakdır. La klarinetin boyu Si bemol klarinete gore birazcık daha uzun, ses rengi birazcık daha koyudur. Çalınışı ve ses genişliği aynıdır. Yalnız, Si bemol klarinet yazılı olan notanın büyük ikili kalınını, La klarinet ise küçük üçlü kalıncaını seslendirir. Besteciler bu iki klarinet türünden birini kullanırlar. Bunun en önemli nedenleri şunlardır:

Daha koyu bir ses rengi isteniyorsa.

Yapıtta çok diyez var ise.

Klarinet partisinin en kalın kaynağı değiştir]

Alto klarnet çeşidi

Klarinetin notaları sol anahtarı üzerine yazılır. Ses genişliği nerede ise 4 oktav kadardır. Bu genişlik içinde tüm diatonik ve kromatik sesler elde edilebilir. Dördüncü ek çizgideki sol notasından daha ince notaların çalınması birazcık güç olduğu için bu sesler pek kullanılmaz. Eğer kullanılması isteniyorsa da küçük klarinet kullanılır. En kalın mi notasından bir sonraki oktav içindeki si bemol notasına kromatik olarak olarak, aşağıdan yukarıya doğru ses deliklerinin sırası ile açılması yöntemiyle elde edilir. Bu Si bemolün incesindeki seslerin elde edilişi, flüt ve obuadakinden biraz farklıdır. Flüt ve obuada en kalındaki esas seslerden sonra gelen sesler, bu esas seslerin ikinci doğuşkanları (bir oktav incesi) olarak, daha incelerde ise, esas seslerin genellikle dördüncü doğuşkanları (iki oktav incesi) olarak elde edilirler. Klarinette ise (gövdesi silindir biçiminde olduğundan) elde edilen doğuşkanlar tek sayılıdır (3, 5, 7, 9). Üçüncü çizgi Si sesi klarinetin yazılı en kalın sesi olan mi sesinin dudak ve nefes ayarı, ek olarak bir yardımcı perde yardımı sonucunda çıkarbılan üçüncü doğuşkanıdır doğrusu 1 oktav ve tam 5'li. Bu Si sesinden üçüncü ek çizgi Fa'ya kadar olan sesler kromatik olarak bu yolla elde edilir. Fa'nın daha incesindeki sesler çeşitli yollardan, her klarinetçiye ve klarinet yapısına bakılırsa değişebilen yollarla elde edilir.

Klarinetin tınlama bölgeleri[değiştir kalın ses bölgesi : En kalınca ses olan Mi'den bir oktav incesi Fa diyez notasına kadar olan bölgedir. Zengin, madeni, esrarengiz, karanlık ve hüzünlü sözcükleri ile bilinebilir. Bu ses bölgesine "Şalümo" (Chalumeau) bölgesi de denir. "Şalümo" klarnetin atası olan eski bir çidraknın adıdır.

Kötü sesler : Sol notasından üç yarım perde sonraki si bemol notasına kadar olan bölgedir, klarinetin en kötü sesleridir, zayıf, soluk bununla birlikte elde edilmesi biraz kaynağı değiştir]

Klarinet, çeviklik bakımından flüte çok yakındır. Her çeşit hızlı, parlak, gosterişli pasajlar, diziler, arpejler, grupetto ve benzeri figürler, tril ve tremololar rahatlıkla çalınabilir. çoğu zaman tek dil kullanırlar. Çift dil ve üç dil çok zor olduğundan, özel durumlar olmadıkça kullanılmaz. Bir ses bölgesinden başka bir ses bölgesine geniş aralıklı atlamalar, klarinete özgü kolaylıklardan biridir. Sadece hızlı tekrarlanan sesleri çalmakta oldukca sınırlıdır. Klarinetin en önemli özelliklerinden biri de, gürlük kontrölü bakımından son derece yetenekli olmasıdır. Çok kısık sesle ve çok gür sesle çalınabilir.

Orkestradaki önemi[değiştir gosterişli pasajlardan geniş duygusal ezgilere dek her türlü görev verilir. Duru ve parlak ses rengi ile birleşen etkili kreşendo ve dekreşendo yeteneği, klarinetin "Espressivo" solo pasajlarda sık sık görevlendirilmesine niçin olur. Ses rengi diğer tahta üflemelilerle iyi kaynaşır. Başka çidraklardaki temaları katlamak, gerekirse arka plandaki armonileri sağlamak ve eşlik figürlerini seslendirmek klarnetin yapabileceği en önemli görevlerdir.

Ünlü Klarnetçiler[değiştir içinde Alain Damiens, Sarah Elbaz ve Giora Feidman sayılabilir. Türkiye'de ise klarnet virtüözü denince akla Şükrü Tunar (d. 1907) ve Mustafa Kandıralı (d. 1930) gelmektedir. Son yıllarda ise Kamucan Yalçın,Bülent Altınbaş,Göksun Çavdar, Hüsnü Şenlendirici, Serkan Çağrı ve Tolga Akşit bu konuda öne çıkmış isimlerdir.

ÖNCELİKLE KLARNETE YENİ BAŞLAYAN ÜYELERİMİZ KLARNETLERİNİ TANIMALIDIRLAR.BOŞ VAKİTLERİNDE KLARNET ÇALIŞMADAN ÖNCE 1-2 DAKİKA DA OLSA KLARNETLERİ İLE OYNAMALILAR.BUNLAR KLARNETİ TANIMAK İÇİN GEREĞİNDEN FAZLA ÖNEMLİDİR ARKADAŞLAR.BUNU YAPTIKTAN sonra KLARNETE YENİ BAŞLAYAN KLARNET DOSTLARIMIZ KLARNETTE DOĞRU SESİ ÇIKARMA ÇALIŞMALARINI YAPMAK ZORUNDADIRLAR.YALNIZ BU ÇALIŞMAYADA GEREKLİ VERİMİ ALABİLMEK İÇİN KLARNETİ AĞZIMIZA ALDIĞIMIZ zaman Kİ DUDAĞINIZIN UYGUN PZOİYONUNU ALABİLMESİ İÇİN yalnız BEKLE (TABİİ Kİ KAMIŞ TAKILI halde) DUDAĞIMIZA DEWAMLI UYGUN POZİSYONU OTURTMA ÇALIŞMASI YAPMALIYIZ.BEKİN AĞIZA ALINMA TEKNİĞİ HAKKINDA BİRAZ bahsetmek GEREKİRSE ; BEKİN ÜST KISMINI ÜST DİŞLERİMİZ İLE DESTEK ALICAK ŞEKİLDE DAYIYORUZ. DAHA sonra ALT DUDAĞIMIZI ALT DİŞLERİMİZİN ÜZERİNE GELİCEK ŞEKİLDE HAFİFCE İÇERİ DOĞRU BÜKÜP SERKAN HOCAMIZIN DA DEDİĞİ GİBİ ''BEKİN AĞZIMIZIN İÇİNDE KALAN KISMI YAKLAŞIK 1 cm OLUCAK ŞEKİLDE'' AĞZIMIZA ALIYORUZ.BEKİN AĞIZA NASIL ALINDIĞI VE BEKİ DUDAĞA OTURTMA ÇALIŞMASINI YAPTIKTAN sonra SES ÇIKARMA ÇALIŞMASINA GECİLEBİLİNİR.DOĞRU SESİ ÇIKARMAK İÇİN ÖNCE UZUN SES ÜFLEME ÇALIŞMASINI YAPMAK ZORUNDAYIZ.

HEP UZUN SES , HEP UZUN SES , HEP UZUN SES DİYORUZ fakat EMİN OLUN SES ÇIKARABİLMEK (DAHA ÇOK TİZ SESLERİ KASTEDİYORUM) VE VERİMLİ TONU ELDE EDEBİLMEK İÇİN HERGÜN mutlaka minimum 10 DAKİKANIIZ UZUN SES ÜFLEMEYE AYIRIN.HOCAMIZIN DA DEDİĞİ GİBİ ''TEKNİK İÇİN ASLA TONU FEDA ETMEYİN''DÜŞÜNSENİZE DÜZGÜN BİR TONUNUZ OLMADIKTAN sonrasında ÇOK SERİ OLSANIZ NE FARKEDER.BU AÇIDAN LÜTFEN UZUN SES ÜFLEMEYE VAKTİNİZİ AYIRIN.

GELELİM TİZ SESLERE ARKADAŞLAR,ŞİMDİYE KADAR BU sual BANA BİRÇOK kere SORULDU;TİZ SESLERDE KLARNETİN ÜST BÖLÜMÜNDEKİ NOTALARDA (SOL,LA,Sİ) SES ÇIKARAMIYORUM? ARKADAŞLAR BU gayet DOĞAL YENİ BAŞLAYAN BÜTÜN KLARNET DOSTLARINDA DUDAK KASLARI HENÜZ GELİŞMEDİĞİ İÇİN BU SESLER ÇIKARKEN YA TİTRER YARA basit rahat ÇIKMAZ.BU SESLERİ ÇIKARTMAK İÇİN TABİİ Kİ BİR TEKNİĞİ VARDIR O'DA SOL-LA-Sİ SESLERİNİ ÜFLERKEN KAMIŞI SIKMAKTIR.Ancak BU zaman içinde OLUCAK BİRŞEY.O ZAMANIN HAKİMİYETİNİ ELİNİZE ALMAKDA SİZE KALMIŞ BİRŞEY.KİMİSİ YARIM SAAT ÇALIŞIP 4-5 AYDA TİZ SESLERİ HALLEDER KİMİSİ İSE GÜNDE 5 SAATİNİ AYIRIP,ÇALIŞIP 15 GÜNDE HALLEDER KARAR SİZİN ???

ÖZELLİKLE YENİ BAŞLAYAN ARKADAŞLARDA derhal PARÇA ÇALMA OLAYINA GİRME VARDIR Kİ BU oldukça DOĞAL OLMAKLA birlikte MALESEF YALNIŞDIR Very%20Happy ÇÜNKÜ KLARNETİ KLARNET GİBİ ÇALMAK İÇİN KLARNET TEKNİK ÇALIŞMALARINI ADIM ADIM UYGULAYARAK İLERLEMEK EN DOĞRUSUDUR.YENİ BAŞLAYAN ARKADAŞLAR azİM VE KARARLILIKLA ÇALIŞMALARINIZDA İLERLEYİN.ARKADAŞLAR YİNE BANA GELEN BİR MAİLDE NOTASIZ BU İŞİ YAPABİLİRMİYİM DİYE VE KULAĞININ ÇOK İYİ OLDUGUNU SÖYLEYEN BİR ARKADAŞIMIZ VARDI? BAKIN ARKADAŞLAR BU İŞ NOTASIZ OLMAZZZZ NE KADAR KULAGINIZ İYİ OLSADA DÜŞÜNSENİZE BİRGÜN STÜDYOYA GİDİYORSUNUZ KAYITA VE ADAMLAR ELİNİZE NOTA TUTUŞTURUYOR HOCAM BUYUR SENİN PARTİN BU SEN BURAYI ÇALICAKSIN DİYOR SİZ TABİİ KEM KÜMMM YAPIP BEN NOTA BİLMİYORUM DİYEMİYORSUNUZ Very%20Happy MALESEF COK ACI.O YÜZDEN BU İŞİ YAPICAK OLAN ARKADAŞLAR ÖZELLİKLE DE EKMEK PARASINI BENİM GİBİ BU İŞTEN KAZANICAK ARKADAŞLAR LÜTFEN NOTASIYLA ÖĞRENİN BU İŞİ...KLARNETİ ÇALMAYA BAŞLADIKTAN sonrasında EMİN OLUN Kİ o denli HAZ ALICAK VE ELİNİZDEN BU ENSTRÜengel DÜŞÜRMÜYECEKSİNİZ EMİN OLUN.YİNE BANA GELEN BİR ÖZEL MESAJDA YENİ BAŞLIYAN BİR ARKADAŞIM DİYORKİ HOCAM BU KOMA TEKNİĞİ NEDİR NASIL NASIL YAPILIR VİBRATO NEDİR DİL VURMA NEDİR NASIL YAPILIR GİBİ SORULARLA KARŞILAŞMIŞTIM.BAKIN ARKADAŞLAR ÖNCE ADIM ADIM İLERLEYİN VE HELE BİR ENSTRÜMANINIZA azca COK BİR HAKİM OLUN DUDAĞINIZ TAM BİR OTURSUN ONDAN sonrasında BU TEKNİKLERİ ÖĞRENİN.DİĞER HUSUS İSE FORUMDA SORULAN BEK VE KAMIŞ İLE İLGİLİ ÖNCELİKLE AÇIK BEK VE KAPALI BEK konusunda SİZİ BİRAZ BİLGİLENDİRELİM.KAMIŞI BEKE YERLEŞTİRDİĞİNİZ süre BEKİN UC KISMI İLE KAMIŞIN UC KISMI ARASINDAKİ MESAFE YAKIN veya YAPIŞIK İSE BU KAPALI BEKDİR YOK MESAFE GÖZE BATICAK ŞEKİLDE AÇIKSA BU ACIK BEKDİR.BEK mevzusunda BİR KAÇ MARKA VERMEK GEREKİRSE SERKAN HOCAMIN KULLANDIĞI VANDOREN 5 JB 88 (Kİ ÇOĞU ustalaşmış DE BU BEKDEN VAR.YADA LAVOZ BEK YADA RİCO ROYAL B7-C7 TAWSİYE EDEBİLİRİM.KAMIŞ mevzusunda İSE EĞER DUDAKLARINIZ KALIN İSE VE 1 NUMARA KAMIŞ KULLANIYORSANIZ BU KAMIŞA BASKI YAPMANIZA VE BUDA KAMIŞIN TİTREMESİNE YOL AÇAR VE VERİMLİ TON ÇIKMAZ BU KAMIŞ NUMARASI DA DOĞAL OLARAK SİZE UYGUN DEĞİL DEMEKTİR.ALTDUDAĞI ÖZELLİKLE KALIN OLANLAR İÇİNSE ÖZELLİKLE 1.5 NUMARA İDEALDİR ARKADAŞLAR.SERKAN HOCAMIZDA 1.5 NUMARA KAMIŞ KULLANMAKTADIR.BİRAZ DA KLARNETİN BAKIMI İLE İLGİLİ BİRŞEYLER SÖYLİYELİM ARKADAŞLAR; KLARNETİNİZ NE OLURSA OLSUN İSTER ABANOZ İSTER METAL İSTER BAKALİT İSTER GÜL İSTER ZEYTİN AGACI mutlaka ama ne olursa olsun BAKIMI VE TEMİZLİĞİ HER ÇALIŞMADAN sonrasında kesinlikle YAPILMALIDIR.ÖNEMLİ OLAN KLARNETİN İÇİNDEKİ TÜKÜRÜĞÜ ALMAKTIR.EĞER TEMİZLEMEZSEK DEDİĞİNİZİ DUYAR GİBİYİM Laughing BU DA MANTARLARA VE GÜDERİLERE ZARAR VERİR ARKADAŞLAR...

DİĞER HUSUS MANTAR VE GÜDERİ HAKKINDA ; KLARNETİN BÖLMELERİNİ BİRBİRİNE YERLEŞTİRDİĞİMİZ zaman TAM OTURMADIĞINI MANTAR KISMININ VE GÜDERİ KSIMININ İSE HAVA KAÇIRDIĞI YAZMIŞTI BİR ARKADAŞIMIZ ; SİZE BASİT BİR ÇÖZÜM ÖNERİCEM.KLARNETİN AĞACINA ZARAR WERMEDEN KLARNETİN BÖLMESİNDEKİ MANTARI ÇAKMAK İLE 2 SANİYEYİ GECMEDEN MANTARI ISITICAZ.DAHA sonrasında 5 DAKKAYI GECMİCEK ŞEKİLDE SOĞUMASI İÇİN BEKLETİCEZ.Sonrasında GÖRÜCEKSİNİZ Kİ MANTAR ŞİŞMİŞ VE RAHATCA BÖLMELERE GİRİYOR VE HAVA KAÇIRMIYOR.GÜDERİLER HAVA KAÇIRIYO İSE DE MECBUREN DEĞİŞMESİ LAZIM ARKADAŞLAR BİLGİNİZE...BENİM BAHSETTİĞİM MANTAR OLAYI yalnız GECİCİ BİR ÇÖZÜMDÜR KALICI OLMASI İÇİN MANTAR DEĞİŞTİRİLMELİDİR.ARKADAŞLAR EĞER MANTARLARIN BİRBİRİNE GECİŞİNDE EĞER MANTARLAR KURUMUŞSA BU PERDELERE ZARAR WEREBİLİR GECİŞDE ama KAPANIŞ YÖNÜNE PERDELERİN TUTUPDA KLARNETİMİZİN BÖLMELERİNİ BİRBİRİNE GEÇİŞİNİ YAPABİLİRSİNİZ VE kesinlikle VAZELİN DENİLEN YAĞLARDAN SÜRMELİSİNİZ KLARNETİNİZ İÇİN.

SON OLARAK ARKADAŞLAR KLARNETİNİZİ ÇALARKEN ELİNİZDE BİR BEBK VARMIŞ GİBİ OKŞARCASINA TUTUN VE ÖYLE ÇALIN.ÇOK CİDDİYİM ÇÜNKÜ KLARNET , ÇALAN KİŞİNİN DUYGULARIYLA TAMAMEN DOĞRU ORANTILIDIR.NE KADAR KLARNETİNİZİ SEWERSENİZ O ORANDA VERİM ALIRSINIZ.